Haytoug Chamlian / Հայդուկ Շամլեան
Գրութիւններ – Écrits – Writings
. Հայ Ազգի Դամբանական – 15.11.2020
. «Լե՜ւոն, Լե՜՜ւոն…», բնօրինակ դո՛ւխը – 17.10.2019
. Առաջին Նախագահին վերջին սխալները (20 Ապրիլ 2015)
. Անկախութեան Օտարումը (1996)
. Վահանը (1995)
. Հիւանդ Անկախութիւնը (1993)
. Մերկացած Սուտը (1992)
. Աքսորուած Ազատութիւնը (1992)
* * * * *
Ենթա-գրացանկ / Սփիւռք Ենթա-գրացանկ / Հայկական Հարց Ենթա-գրացանկ / Հըդահիւն
. Հայաստանը արժանի չէ ՀՅԴ-ին – 19.03.2021
. Ներդաշնակութիւն – 08.09.2020
. ՀՅԴ-ն միայն ժողովուրդին կամքը կատարեց Հայաստանի մէջ – 09.02.2020
. Հէ՛յկիտի Եուկոսլաւիա… – 12.05.2020
. Աններդաշնակ դաշնակնե՞ր… – 31.12.2019
. Հրաժարական – 21 Մարտ 2018
. Ինչ որ ալ ըլլայ՝ Դէպի Երկի՛ր (21 Սեպտեմբեր 2009)
. Կանաչ Դուռը – Մարտ 2001
. Մարուխեան, Forever (1999)
. Վահանը (1995)
. Մինչեւ վերջ, եւ մանաւանդ՝ անկէ անդին (1993)
. Աքսորուած Ազատութիւնը (1992)
. Զէնք ու վահան՝ մշտական կոչը (1992)
. Անդարձ Դարեդարձ – Դեկտեմբեր 1990
* * * * *
Ենթա-գրացանկ / Սփիւռք Ենթա-գրացանկ / Հայկական Հարց
. Հայաստանը բիզնե՛ս է, եւ վերջ – 11.01.2021
. Հայ Ազգի Դամբանական – 15.11.2020
. Հայոց Ցեղասպանութիւնը ընթացքի մէջ է – 24.04.2019
. Անիծեալ Ամիսը – Ապրիլ 2019
. Մնալ արթուն – 19.02.2019
. Առաջին Նախագահին վերջին սխալները (20 Ապրիլ 2015)
. Գաղտնի Մարտիկների ժամանակները…
. Ինչ որ ալ ըլլայ՝ Դէպի Երկի՛ր (21 Սեպտեմբեր 2009)
. Բեկորէն՝ Ամբողջականութիւն (2007)
. Շուշիի ազատագրումը (2002)
. Մեր երիտասարդները կը քալեն (1995)
. Սումկայիթ եւ Պաքու, շարունակուող Եղեռնը (1991)
* * * * *
. Հայաստանը բիզնե՛ս է, եւ վերջ – 11.01.2021
. Փակեցէ՛ք «հըհը հիմնադրամ»ը – 30.11.2020
. Հայ Ազգի Դամբանական – 15.11.2020
. Արեւմտեան Սփիւռքը, վտանգ՝ Հայաստանին – 18.07.2020
. Կեցցէ՛ հակայեղափոխական Սփիւռքը – 23.04.2020
. Գաղտնի Մարտիկների ժամանակները…
. Մարուխեան, Forever (1999)
. Ինչ որ ալ ըլլայ՝ Դէպի Երկի՛ր (21 Սեպտեմբեր 2009)
. Կանաչ Դուռը – Մարտ 2001/Յունիս 2020
. Մեր երիտասարդները կը քալեն (1995)
. Յիշողութեան ծեր պահակը (1992)
. Աքսորուած Ազատութիւնը (1992)
. Յո՞ երթաս, Սփիւռք (1988)
. Դեղագործին Աշկերտը («Պուրճ-Համուտ 1979»…) – 1979
* * * * *
Je ne comprends pas toutes ces circonvolutions, toutes ces acrobaties, tous ces graaands écarts, alors que la position en cause devrait être tellement simple, claire, limpide et nette.
Les Turcs, ce sont nos ennemis. Tous les Turcs ?! Oui, oui, c’est cela, tous les Turcs. Et pas seulement que les Turcs d’ailleurs, mais aussi tous leurs alliés.
Ce n’est manifestement pas une question de racisme. Cette notion est irrecevable, inapplicable, complètement hors de propos, dans ce sujet.
Ce n’est aucunement parce qu’ils appartiennent à une race quelconque qu’ils sont nos ennemis, pas du tout. Ils le sont, parce qu’ils nous ont attaqués et dépossédés, en premier, sans aucune raison admissible.
Quelle que soit leur race, ce n’est même pas qu’ils soient forcément mauvais. Mettons qu’ils ne le sont pas. Mettons que ce sont des gens hautement civilisés, cultivés et évolués. C’est très bien. Mais ce sont quand même nos ennemis. Parce qu’ils l’ont voulu ainsi.
Nous sommes en situation de conflit plus que séculaire, de guerre permanente, avec ces gens. Mais de guerre réelle et immédiate aussi, au sens militaire du terme, avec un cessez-le-feu toujours précaire, et ce, de tous les côtés; soit sur le front Artsakhs-Azerbaïdjan, le front Arménie-Azerbaïdjan et le front Arménie-Nakhitchévan, et pour faire bonne mesure, un blocus directement lié à la guerre, donc un blocus militaire contre l’Arménie, par la Turquie elle-même. Au sens technique même du terme, ce sont donc nos ennemis, point final. Il faut saisir cela, cette évidence fondamentale, pour pouvoir gagner, pour sortir enfin vainqueur… Tout le reste n’est que faiblesse.
Eux, ne font pas dans la dentelle, quand ils nous massacrent. Ils ne font pas des nuances, quant ils nous attaquent, nous pillent, nous violent, nous tuent…
Nous, nous parlons d’art, de tolérance, d’ouverture d’esprit… Nous mettons dix paires de gants superposés, nous émettons mille réserves, nous devons presque nous excuser, avant d’oser nous exprimer contre ceux qui, en tout temps pertinent, ont voulu – et tenté – notre extermination intégrale, qui nous ont chassés de nos terres, ont assassiné massivement une partie de notre peuple, ont volé nos biens, ont saccagé notre destin … Et qui le referaient encore, sans l’ombre d’une hésitation, si c’était à refaire. S’ils pouvaient le refaire.
Et vous vous étonnez ensuite qu’ils aient réussi à nous soumettre à un génocide…
Ça suffit, comme ça.
H.C.
16/09/2003
Մինչեւ որ զանոնք այստեղ համախմբեմ ու ամրագրեմ, ընթացիկ եւ յաճախակի գրառումներս գտնւում են այստեղ ՝
https://www.facebook.com/Blog-H-368796210632940
աւելի արխիւային բնոյթի գրառումներս՝ ներքեւ
***********
Յարգելի գործընկերուհիս, Մեթր Արփինե Հովհաննիսյանին՝
Յարգանքով եւ հանդարտօրէն եմ ասում, եւ դեռ ամէն առիթով ալ կրկնելու եմ՝
այժմու ողբալի եւ խիստ մտահոգիչ կացութեան առաջին գիծի պատասխանատուն՝ Ձեր (էն վախտի) պետն է, որ ուժը չունեցաւ գործադրելու իր պետական տարրական իսկ պարտականութիւնները, ու երկիրը յանձնեց, լքեց այս խմբակին:
Երկրորդ գիծի յանցաւորը՝ Դուք էք, քանի որ մերժեցիք միւս անձնաւորութիւնը որ վարչապետ պիտի դառնար, եւ քաջալերեցիք որ Ձեր պաշտած պետը ջանայ յաւերժացնել իր քաղաքական հեղինակութիւնը (մինչդեռ նրա երկրորդ անգամ նախագահ ընտրուիլը արդէն աւելորդ էր) :
Միա՛յն վերոյիշեալ պատճառներով է որ այդ խորտակիչ խմբակը կարողացաւ հասնիլ մինչեւ այնտեղ ուր որ է հիմա, եւ տեւաբար քայքայում է ամէն ինչ ու բան, որոշ անբուժելի զանգուածի մը հիացած ու հմայուած, յոտնկայս ծափահարութիւններին տակ:
Ուրեմն այո, ճիշդ ու շիտակ, իմաստալից եւ որակաւոր բաներ ասում էք: Սակայն դժբախտաբար, զանոնք ասելու համար՝ ճիշդ անձը չէք:
Հետեւաբար, ափսոս, սակայն գոնէ մինչեւ յաջորդ իշխանափոխութիւնը՝ շատ սահմանափակ է Ձեր – մինչդեռ տպաւորիչ մակարդակի – վերլուծումների տարողութիւնը, դիտողութիւնների ազդեցութիւնը:
[ Եւ կը ներէք մի բան ել աւելացնեմ՝ լուրջ ու խելքը գլխին անձերի մօտ, խօսողին արտաքին տեսքը ոչ մի բան չի փոխեր նրա խօսքերի խորքային բովանդակութեան ընկալման, արժեւորման մէջ : Սակայն քանի որ դա կարող է որոշ ազդեցութիւն մը ունենալ այլ տեսակի անձերի վրայ, նաեւ այդ ուղղութեամբ ալ, շատ ուշ սովորեցիք քաղաքականութեան մէջ PR-ի անհրաժեշտութիւնը: ]
Մ. Հայդուկ Շամլեան
Կանադա, 21.10.2019
***********
Ներքին գետնի վրայ, Արցախը ոչ մի բանից մտահոգուելու պատճառ չունի, ոչ իսկ ուրեմն Հայաստանի այժմու ղեկավարի ու իր սեղմ շրջապատի կարգ մը անդամների ափսոսալի սխալներից, պայմանաւ որ՝ Արցախը ինք, ներքնապէս, ամուր ու հաստատ, միասնական մնայ:
Եւ այդտեղ կայ վտանգ: Կարելի չէ սա անտեսել:
Երեւի, ոմանք կամ լրիւ մոռցած են թէ պատերազմական գօտիի մէջ կը գտնուին, կամ ել՝ քաջութիւնը շփոթում են ինքնասպանութեան հետ: Խնդիրը այն է որ, հաւաքական ինքնասպանութեան մասին է խօսքը:
Կամ ել դեռ՝ ուրիշի զաւակի մահուան հաշւոյն է, անհուն անվախութիւնը…
***********
որքան որ ալ հետզհետէ աւելի դժուար կը դառնայ դիմադրելը չափալախներ տալու – նաեւ, գրիչով -, որոնց արժանի անձերու եւ ոհմակներու պակասը չկայ այս օրերուն, ջանանք մնալ մեր մակարդակին վրայ
. տակաւին բաւարար նշաններ չկան, լրջօրէն հետեւցնելու համար որ Փաշինյանը, ծրագրուած եւ դիտումնաւոր կերպով, պարապ տեղը՝ հողեր պիտի յանձնէ թուրքերուն
. ընդունելի խաղաղութեան դաշինքի մը ծիրին մէջ, բոլորս ալ լաւ գիտենք որ որոշ զիջումներ անխուսափելի են. (հիմնականօրէն, քանզի բնիկները ի վիճակի չեն ըմբռնելու եւ կիրառելու «յարատեւ պատերազմ»ի յղացքը, ատոր փաստը արդէն մէջտեղն է…)
. հաւանականութիւնը շատ բարձր է սակայն որ, այժմու վարչակարգի պարագլուխները, սկսեալ իրենց Վեհագոյն Պետից, իրենց անատակութեան, գոռոզութեան եւ ընդհանրապէս յիմարութեան պատճառով, երկիրը տանին հողային կորուստներու
եթէ այս երրորդ կէտին վրայ կեդրոնանաք, աւելի արդիւնաւէտ կ’ըլլայ էական Դիմադրութիւնը ներկայիս Հայոց աշխարհում տիրապետող խելագարութեան դէմ
Յ.Գ. իսկ երբ որ ալ միայն չափալախելու հնարաւորութիւնը կը մնայ…՝
https://haytougchamlian.blog/աքսորուած-ազատութիւնը-1992/
***********
Շնորհիւ մեծածաւալ զինավաճառքի իր վարպետ գործողութեան, Ռուսաստանը Թուրքիան հեռացնում է ՆԱՏՕ-ից: Միաժամանակ, իր թշնամիին հայթայթելով զէնքեր, նա լաւապէս ծանօթ կը դառնայ անոր այդ զէնքերին… Քանզի գիտէ թէ այդ խզումը ժամանակաւոր է, յառաջիկային Թուրքիան եւ Արեւմուտքի դարձեալ կը գրկախառնուին անշուշտ: Միայն ռուսները կարող են թուրքերից աւելի խորամանկ ըլլալ: Մենք ալ կը շարունակենք մսխել մեր հնարաւորութիւնները, այս խաղին մէջ եւս:
**********
Օրինական-սահմանադրական մակարդակի վրայ, ոեւէ օրէնսգէտի համար իսկապէս շատ հեշտ է անդրադառնալը թէ Քոչարյանի դէմ ցարդ տեղի ունեցող հետապնդումները, այնպէս ինչպէս որ նոր վարչակարգը որոշեց զանոնք մղել, անհիմն են, անհեթեթ են: Հետեւաբար, իր կոչումին արժանի ոեւէ դատաւոր պիտի հասնի անպայման այդ անխուսափելի եզրակացութեան:
https://haytougchamlian.blog/the-case-against-robert-kotcharyan-a-vertiginous-legal-vacuum/
Աւելի դժուար – սակայն անհրաժեշտ – է սրբագրել Ռոբերտ Քոչարյանի հռչակը, օրինական դաշտից դուրս, եւս: Որոշ ժողովրդային կարծիքի մը միջից դուրս հանել այդտեղ տարիների ընթացքին չարամտօրէն ցանուած յերիւրանքները, սուտերը, թոյնը: Ի հարկէ ամէն մարդ չէ որ կարելի է այդպէս բուժել, սակայն նուազագոյն խելքի տէր անձերը կարելի է եւ հարկաւոր է փրկել պիղծ ու լկտի, հակա-ազգային քարոզչութեան վնասներից: Այս գետնի վրայ պէտք է կեդրոնացնել Հայութեան առողջ ու ողջամիտ, ուղղամիտ ուժերը:
(Ի դէպ, համաձայն չեմ որ Ռոչերտ Քոչարյանի կոչենք Երկրորդ Նախագահ: Նա Առաջին Նախագահն է: Եւ խօսքս Արցախի մասին չէ…)
07.06.2019
***********
Ռոբերտ Քոչարյանը պէտք է որ քաղաքական ապաստան ստանայ, Արցախի մէջ: Այժմու դրութեամբ, Հայոց համեմատաբար ամենակազմուած ու կայուն Պետութիւնը:
***********
Օրինական եւ սահմանադրական գետնի վրայ, Ռոբերտ Քոչարյանի՝ ա՛յդ մեղադրանքով դատավարութիւնը ամենավատն է, չափելու համար Հայաստանի Հանրապետութեան դատարաններու եւ դատաւորներու որակը:
Որովհետեւ այս մասնայատուկ պարագային, մեղադրեալին դէմ արձակուող որոշումներն են որ, մեղմ ասած, շատ կասկածելի են:
Բացայայտ է թէ Հայաստանի մէջ բազմաթիւ են, ափսոս, իրենց կոչումին անարժան դատաւորներ: Այս յատուկ հետապնդման պարագային սակայն, այդ տեսակներն են միայն որ կարող են իշխանութեան ցանկութեան համապատասխանող որոշումներ առնել:
Սակայն յառաջիկային, այս դատի պարագային, երբ որ ՄԻԵԴ-ը իսկ իրաւունք տայ Ռոբերտ Քոչարյանին, ոմանք դեռ ասելու են թէ վստահութիւն չունին ՄԻԵԴ-ի նկատմամբ եւս: Թէ պարզ է թէ Քոչարյանը, իր անծայրածիր փողերով, գնած է ամբողջ ՄԻԵԴը:
Գործադիր իշխանութիւնն է որ որոշեց քաղաքական բնոյթի այդ էապէս սխալ մեղադրանքով հետապնդել Երկրորդ Նախագահը: Այդ սխալն ալ հիմա ուզում է բարդել դատական իշխանութեան վրայ: Մինչ վերջինս այս առիթով է որ վերջապէս գիտակցում է իր կոչումին, փրկում է իր պատիւը:
Մ. Հայդուկ Շամլեան
***********
«Մարտ 1»ի նիւթին մէջ, շշմեցուցիչ անհասկացողութիւն մը կայ, տարրական կէտի մը կապակցութեամբ, թէ հանրութեան մօտ եւ թէ շատ մը մինչդեռ լուրջ ու վստահելի լրագրողների մօտ
բանակի գործածութիւնը, ներքին գետնի վրայ գոյացած որոշ բնոյթի վտանգների դէմ, ինքնի՛ն, ապօրինի բան չէ. դա ոչ Օրէնքի դէմ է ոչ ել Սահմանադրութեան. ոչ ել տրամաբանութեան. այլ ընդհակառակն.
այդպէս է նաեւ աշխարհի բազմաթիւ այլ երկիրներում, ներառեալ շատ մը արեւմտեան երկիրներ
սակայն այդ օրինական հնարաւորութիւնը աւելի կը կիրարկուի այդ երկիրների մէջ, որոնց էական կազմութեան ընթացքը, ասենք, դեռ բարձրագոյն մակարդակի չէ հասած…
***********
Հեշտօրէն կարելի է նկատել թէ այժմու Ազգային Ժողովի անդամներին եւ հետեւաբար վարչապետի ընտրութիւնները, զուտ իրաւացիութեան գետնի վրայ, վիճելի են: Քանզի նախկին Խորհրդարանը, պահ մը վերածուած բառացիօրէն պատանդի, զրկուած էական ազատ կամքից, ջլատուեցաւ բռնի ուժով, սպառնալիքների ներքոյ: Ապա ժողովրդային քուէարկութիւնը տեղի ունեցաւ բնակչութեան արտակարգօրէն փոքր տոկոսի մասնակցութեամբ, եւ այդ ալ, մթնոլորտի մը մէջ, ուր քուէարկողի կամքը էականօրէն պղտորած էր ծայրայեղ յուզականութեամբ: Ոնց որ, օրինակի համար, հարբած անձը պայմանագիր ստորագրէ…Դա օրինապէս կարող է չեղեալ նկատուիլ: Իսկ ոմանք ալ, դէմ լինելով նորելուկներին, չքուէարկեցին, որովհետեւ վախենում էին:
Բայց այս ամէնը երկրորդական է, որովհետեւ կը խօսինք տակաւին չկազմուած պետութեան մը մասին: Հարցը այլ տեղ է: Այժմու իշխանաւորները կը սիրեն յայտնել թէ այս կամ այն անձը անջատուած է իրականութիւնից: Իրողութիւնը այն է սակայն որ իրենք է որ մեկուսացած են իրենց փոքրիկ պղպջակին մէջ, երջանիկօրէն կտրուած՝ շատ մը կարծր իրականութիւններէ: Անոնցմէ մէկը այն է թէ, ինչ որ ել լինի կամ չլինի, Ռոբերտ Քոչարյան մը աւելի խորապէս յարգուած պիտի ըլլայ մեծաթիւ հայերի կողմէ, կամ թէ Նիկոլ Փաշինյան մը: Իսկ վերջինիս պոռոտախօս, շփացած եւ ինքնահաւան մանկլավիկների նուազագոյն հետքը, շուքը իսկ չի մնար, Հայոց Պատմութեան մէջ:
Յատկապէս, բնաւ չէք պատկերացնում թէ ինչ է զգում եւ մտածում դասական Սփիւռքը:
Մ. Հայդուկ Շամլեան, Գանատա
***********
Նախընտրելի է (քանզի նուազ ամօթալի ու անպատուական)՝ օտար հողի վրայ օտարանալը, քան թէ հայկական հողի վրայ:
***********
Նիկոլ Փաշինյանը այսօր, գանգատելով կարգ մը լրատուամիջոցներէ, որոնք որպէս քաղաքական հալածեալ կը ներկայացնեն ամիսներէ ի վեր բանտարկուած Հայաստանի Երկրորդ Նախագահը, կ’ըսէ թէ «կոռեկտության որոշակի սահմաններ կան»:
Շատ ճիշդ էք, իրոք «կոռեկտության սահմաններ կան», Պարոն Վարչապետ: Սակայն բոլորից առաջ Դուք է որ պէտք է որ գիտնաք այդ կարեւոր սահմանները: Զորս, այս յատուկ նիւթին մէջ մանաւանդ, ոտնակոխած ու անցած էք, շատոնց է:
Իսկ իրապէ՞ս կարծում էք թէ, յատկապէս այս նիւթին մէջ, Ձեր դէմ կարծիքները պիտի փոխուին, «երբ գործը մտնի դատաքննության փուլ»… Վստահաբար ոչ, այլ նոյնիսկ ընդհակառակն, քանզի այդ անուան արժանի «դատական իշխանութիւն» փաստօրէն գոյութիւն չունի այդտեղ, եւ իբրեւ թէ «դատաւորներն» ալ Ձեր եւ Ձեր այլ գործադիր պաշտօնեաների հլու-հնազանդ քարտուղարներն են պարզապէս:
Մ. Հայդուկ Շամլեան, Գանատա
«Ռոբերտ Քոչարյան՝ բանտարկուած Ընդդիմութիւն, քաղաքական պատանդ»
***********
Նիկոլ Փաշինյան, այսօր (15.04.2019) ՝ « Մեզ պատերազմով չեն վախեցնի »
բայց զիս վախեցնում են, Պարոն Վարչապետ. ուղղակի վախեցնում են. ամիսներէ ի վեր խորապէս վախենում եմ, բառացիօրէն քունս եմ փախցնում այդ նիւթով. ես պիտի չկռուիմ, սակայն զիս շատ է վախեցնում պատերազմի այդ յաջորդ, հաւանակօրէն յառաջիկայ բռնկումը…
գիտեմ որ այդտեղ ինքնասպանական հակումներ կան մշտապէս, սակայն ես՝ վախենում եմ… Հայաստանի եւ Արցախի բնակիչներուն համար, իրենց տե՛ղը, իրենց փոխարէ՛ն եմ վախենում – անոնց պարագային, որոնց համար ծանօթ բան չէ այդ զգացումը… այսինքն, անոնք որոնք իսկապէս պիտի կռուին, եւ ոչ միայն այդ մասին խօսին –
եւ առաջին անգամն է որ այսպէս վախենում եմ … որովհետեւ այս անգամ, «շնորհիւ» Ձեզի, Հայաստանի ռազմական դաշնակիցը կարող է տարբեր կերպով մօտենալ պատերազմի լայնածաւալ բռնկման
նորէն կը յաղթենք, այո… կասկած չկայ… սակայն գինը շատ, շատ ծանր է լինելու այս անգամ
իսկ այս դրութեան մէջ, Ձեր զուտ անձնական հրճուանքի, երջանկութեան տեւական ցուցադրումը… անասելի է… անասելի…
***********
Բոլոր կարծիքների արտայայտումը, օրինական, քաղաքական եւ գաղափարական վիճաբանութիւնները, զանազան, այլազան եւ դեռ զարմանազա՛ն բանավէճերը, կարող են տեղի ունենալ, եւ նոյնիսկ կրնան երբեմն օգտակար հանդիսանալ երկրի յառաջխաղացքին:
Շշմեցուցիչը, անընդունելին, զարհուրելին՝ նախնական կալանաւորումը որեւէ առիթով գործածելն է որպէս ճնշում բանեցնելու, կամք կոտրելու, լռութեան մատնելու, վախ ու սարսափ ներշնչելու միջոց. մարդ բանտ նետելը վերածւում է այդ միտումներով՝ կառավարական կոպիտ գործիք:
Թէ Հարկայինը, թէ ԱԱԾ-ն, թէ Դատախազութիւնը, քաղաքացիների նկատմամբ կառավարութեան ամենախիստ ու ամենազօրեղ մարմինները, համակարգուած կերպով գործածւում են հենց վերոնշեալ միտումներով, նպատակներով: Իսկ «դատավորներն» ալ պարզապէս իրենց կնիքը խփում են միայն գործադիր իշխանութեան որոշումներին վրայ, ոնց որ անոնց հլու քարտուղարները լինէին:
Յեղափոխական տրամաբանութեան մէջ, վերոնշեալ դիտարկումները շատ իմաստ չունին, քանի որ այդ ընթացքում – որու տեւողութիւնը սակայն կարճ կ’ըլլայ -, ամէն բան կ’առկախուի, ներառեալ ու յատկապէս Օրէնքները եւ նոյնիսկ Սահմանադրութիւնը: Յեղափոխութիւնը ինքնին էական հերքումն է անոնց, եւ ուրեմն, որոշ անցումային քաոս մը բնական կը համարուի, սակաւաթիւ անհատներ կը դառնան ժամանակաւոր, սիրուած դիկտատորներ – բառին ամենահին, հռոմէական, դրական իմաստով – : Մինչեւ որ, կարելի եղածին չափ շուտ, Պետականութիւնը վերահաստատուի:
Սակայն այժմ խօսում ենք ընտրութիւնների ճանապարհով գոյացած, յետ-յեղափոխական իշխանութեան մը մասին, որ կը հաւակնի երկիրը ղեկավարել ու զայն ներկայացնել որպէս նորոգուած, կազդուրուած, նորմալացած երկիր մը:
Եթէ ամէն վայրկեան կամ որեւէ պահին, մի քանի անհատների կամքի հիման վրայ միայն, պետական տարրական ըմբռնողութիւնը անգամ պիտի առկախուի, եւ անոր տեղ պիտի գործէ յեղափոխական տրամաբանութիւնը, սա ուրեմն նշանակում է թէ Հայաստանը պիտի մնայ յեղափոխական վիճակի մէջ, հինգ տարիներ շարունակ: Անկէ ետք, լրջօրէն, բան մը կը մնա՞յ դեռ, այդտեղ…
Դեռ չխօսելու համար այդ հինգ տարիների ընթացքին պատերազմի բռնկման բարձր հաւանականութեան մասին… Մինչ այս վիճակի մէջ երկրի մը պարագային, նոյնիսկ եթէ Բանակը յաջողի պահել իր կորովը եւ մնալ միասնական ու անայլայլ, պատերազմական դրութիւնը կը դառնայ նաեւ… աւելի կտրուկ միջոցներով, ներքին հաշիւներ մաքրելու առիթ:
Եթէ այս չէ, որ կոչւում է՝ Անդունդի ծայրը, չեմ գիտեր թէ ի՞նչ է դա…
Հ.Շ. – 11.04.2019
***********
Հայաստանի այժմու կացութեան մտահոգիչ, վատառողջ կամ ուղղակի վատ երեսները բացատրելու եւ վերլուծելու համար, լաւագոյն եւ ամէնաճշգրիտ հիմունքը, երկրին տակաւին յարաբերաբար մօտակայ անցեալը յիշատակելն է: Սակայն դա նաեւ… ամէնազուր եւ ապարդիւն միջոցն է, դժբախտաբար:
Արդարեւ, եթէ մէկդի դնենք շահագրգռուած եւ երկրորդական դերակատարները, Փաշինյանութեան թունդ ու համոզուած համակիրներու կորիզը, քաղաքական ուժի հիմնական յենարանը, բազան, բաղկացած է անձերէ որոնք, 1990-95 թուականներին, կամ տակաւին ծնած չէին, կամ ել տասը տարեկան իսկ չկային:
Անոնց համար, այդ ժամանակներուն վերաբերող ամենադիպուկ, տեղին ու ցայտուն վկայակոչումները անգամ ոչ մէկ իմաստ ունին, որեւէ ազդեցութիւն չունին, նոյնիսկ կրնան վանողական հանդիսանալ:
Ուրեմն, էական խնդիր այն է որ, Անկախութենէ ի վեր Հայաստանի ընթացքը նկատի ունենալով, վերոնշեալ դրութիւնը կը նշանակէ թէ առաւելագոյնը ամէն քսան տարի, այդտեղ կարող է նորէն յեղափոխութիւն տեղի ունենալ… Յարատեւաբար…
Այսինքն, Banana Republic-ի (այդ ալ արդէն «հին» բառապաշարից…) բաղդատականը կը դառնայ ոչ թէ զգացական արտայայտութիւն, երգիծանք, այլ լուրջ ու իսկական, առարկայական դիտարկում:
19.03.2019
***********
Երբ որ արդարութիւն մակերեսային անուանումին տակ, խորքին մէջ, անարդարութիւն է որ կը գործադրուի, դա ոչ թէ ներազգային համերաշխութեան կը նպաստէ, այլ ընդհակառակն՝ պառակտումի, լարուածութեան, քէնի եւ մինչեւ իսկ թշնամանքի յաւելեալ աղբիւր կը դառնայ:
Հայաստանի մէջ, օրուայ իշխանութիւնը, լինի անցեալին կամ այժմ, ինք է ճշդում թէ ինչ է կարծեցեալ «ճշմարտութիւնը», ինչպէս շատ մը այլ նիւթերու մէջ, նաեւ «Մարտ 1»-ը կապակցութեամբ: Որովհետեւ այդ յորջորջման արժանի, իսկական դատավարութեան չկայ, իսկ եթէ տեղի ունենայ իսկ Հայաստանի մէջ, նորէն իմաստ չ’ունենար, քանի որ նաեւ ակնյայտ է թէ ինչ է վիճակը այդտեղի իբրեւ թէ «դատական համակարգին»:
Ուրեմն, բացի եթէ արտաքին լուրջ ատեանի մը առջեւ տեղի ունենայ այդ դատավարութիւնը եւս, այս նիւթով – ինչպէս այլ նիւթերով – Հայաստանի մէջ կատարուող ձեւականօրէն «օրինական» հետապնդումները կը կրեն շեշտակի, էական քաղաքական բնոյթ: Անցեալին ալ, հիմա ալ: Միակ տարբերութեամբ որ, այժմու իշխանութեան ամենաթանկագին խոստումներէն մէկը՝ այս դրութիւնը սրբագրելն էր:
***********
Արդարութիւն, չի նշանակեր վրէժխնդրութիւն, ոխակալութիւն: Օրինական Արդարութիւնը ոչ մէկ կապ ունի զգացումներու հետ. թէ ոչ, կը դառնայ այլ բան:
Այս սովորական շփոթը կայ աշխարհում ամէն տեղ, սակայն Հայաստանի պարագային, յատկապէս այժմու դրութեամբ, շատ ցայտուն, տարածուած եւ արմատացած է:
Հաւանաբար այդ պատճառով է որ նաեւ «անցումային արդարադատութեան» նուրբ ու բարդ յղացքի կիրառումը, Հայաստանի մէջ, պիտի տանի այլազան սայթաքումներու, որոնք աւելի պիտի վատթարացնեն կացութիւնը:
Բացի եթէ դուրսէն բերէք հարկաւոր ատեանների բոլոր դերակատարները… Որովհետեւ ներսը տիրապետում են զայրոյթը, ոխը, քէնը, ատելութիւնը, «հաշիւներ մաքրելու» նախնական ըմբռնողութիւնը, եւ բանականութեան լրիւ չգոյութիւն:
Այս նիւթին մէջ ուրեմն, սխալ չէ նոր իշխանութեան մօտեցումը, դրամական յանցագործութիւններու պարագային: Սակայն անբաւարար է աշխատանքը, այս ուղղութեամբ եւս: Նաեւ, կայ այստեղ արդարութեան միտումով անարդար լինելու վտանգը, կամ ել՝ դիտումնաւոր կերպով, արդարութեան պատրուակով այլ նպատակների հետապնդումը, քանի որ due process չկայ, տրամաբանութիւն չկայ, եւ որոշումներն ու գաւազանը մի քանի անհատների ձեռքն են միայն: – 16.03.2019
***********
Լաւ…
Կարելի է առարկել որ Հայաստանի ղեկը ստանձնած նոր իշխանութեան հրապարակած ծրագիրները, գործնական տեսանկիւնէն, թերի եւ անբաւարար են, պղտոր, շփոթալի են, յուսախաբեցուցիչ են, եւայլն., եւայլն.
Սակայն նաեւ՝ յաջորդող հինգ տարիները շարունակ, այս իշխանութիւնը միայն ու բացառապէս քննադատելն ալ, առողջ ծրագիր մը չէ:
Հետեւաբար, այս հանգրուանին այլեւս, անհրաժեշտ է զանազանել մանր-մունր հարցերը, էական խնդիրներէն: Նաեւ, հեռու մնալ անհիմն, անպարկեշտ կան անուղղամիտ յարձակումներէ, Փաշինյանութեան դէմ: Նոյնիսկ որպէս հակազդեցութիւն:
Ամէնաէկան խնդիրներու ցանկին ամէնավերեւը, երկու խնդիր կայ, հրատապութեան կարգով ՝
1. արտաքին ճակատի վրայ, Հայաստան-Ռուսաստան յարաբերութիւնները, որոնցմէ կախեալ է առաջին հերթին Արցախի ճակատագիրը:
2. ներքին գետնի վրայ՝ ներազգային, համահայկական սարսափելի պառակտումը: Ծայրագոյն աստիճանի: (Մեր այդ սովորական, դասական անմիաբանութիւնը չէ, ասիկա, որուն վարժուած եւ յարմարուած ենք դարերէ ի վեր: Իսկապէս ուրիշ տեղ մըն ենք, այս անգամ…) :
Մնացեալը, թող երթա՜ն իրարու հետ… հասկցուին, կովկասահայերը:
************
Այժմ ու տակաւին, ենթադրութիւններու հանգրուանի մէջ կը գտնուի, ամէն բան: Տարոսը՝ փաստացի հաստատումներուն, անվիճելի իրագործումներուն:
Այո, հանրային պաշտօնէութեան աշխատավարձը բարձրացնելը միջոց մըն է, պայքարելու համար կաշառակերութեան դէմ: Սակայն լաւագոյն վարկածով անգամ, բաւարար չէ: Քանզի միայն աղքատութիւնը չէ, որ գլուխներուն մէջ է:
Ամէն դէպքում, ներքին ճակատի վրայ, Իշխանութեան միակ էական խնդիրը՝ ներազգային պառակտումն է: Ծայրագոյն աստիճանի: Ենթադրենք որ այդ ալ կը ջանան դարմանել:
***********
Հիմնական ամէն բան որ անում կամ ասում է այսօր այս իշխանութիւնը, դա 90% յայտնած էր նախապէս, բազմաթիւ առիթներով եւ այլազան ձեւերով, ընտրութիւններէն առաջ, նոյնիսկ յեղափոխութեան սկիզբէն սկսեալ: (Մնացեալ 10%-ն ալ կոչւում է՝ քաղաքականութիւն: Եւ այո, իշխանութեան միտող յեղափոխական որեւէ շարժում քաղաքական բնոյթ կը կրէ, գոնէ այդ չափով: )
Անոնք որոնք զօրակից էին Փաշինեանական շարժումին, անընդունելի է որ այժմ, այսքան շուտ ու կանուխ, կռնակ դարձնեն անոր, այլախոհներ դառնան, կամ պարզապէս ձեռնածալ, անտարբեր, մէկդի քաշուին եւ սպասեն, կրաւորական դիտող դառնան:
Փաշինյանը շատ մարդիկ վիրաւորեց, հասնելու համար ուր որ է: Զօրեղ ու կարող մարդիկ, զօրեղ ու կարող, մեծաթիւ համակիրներ ունեցող մարդիկ, որոնք երբեք պիտի չներեն իրեն, եւ ամէն ջանք պիտի թափեն որ ան ձախողի, նոյնիսկ եթէ իրենց համար արդէն խաղը վերջ գտած է, նոյնիսկ եթէ այդ մօտեցումով կրնան վնաս բերել երկրին: Եթէ ասոր վրայ դեռ՝ իր համակիրնե՛րն ալ այսքան արագօրէն պիտի լքեն զինք, ապա դարձեալ պիտի սկսինք մօտենալ Անդունդին ծայրը:
Անոնք որոնք ասում են թէ Փաշինյանը իր խոստումները չի իրագործում, անկեղծօրէն թող քննեն կացութիւնը՝ իրենք, Փաշինյանի հանդէպ իրենց խոստումները յարգո՞ւմ են, իրենց ստանձնած յանձնառութիւնները գործադրո՞ւմ են:
Իսկ ամէն դէպքում, տասը ամիսը բնաւ երկար ժամանակ չէ, ամբողջ երկիր մը իր լրիւ էութեամբ ջանալ փոխելու համար: Ներառեալ այդ «ժողովուրդը» որուն անունով եւ աջակցութեամբ Փաշինյանը հասաւ ուր որ է: Աւելի ճիշդ՝ սկսեալ այդ ժողովուրդէն:
***********
Այս յեղափոխութեան հիմնական հետեւանքներէն մէկը կարծես այն եղաւ որ, իշխանութիւնը՝ նիւթապէս ընտրանի խաւէն անցաւ մտաւորական ընտրանիին: Իշխանաւոր հարուստներու էլիտային փոխարինեց վերացական գիտելիքներու տէր, շատ տեսական մտածողութեամբ օժտուած իշխանաւոր էլիտա մը:
Խնդիրը այն է որ, երկու պարագաներուն ալ, հեռաւորութիւնը լայն եւ խորունկ կը մնայ, իշխանութեան բարձրագոյն վերնախաւին եւ ժողովրդային զանգուածին միջեւ – որուն մաս կը կազմեն տեղական եւ մինչեւ իսկ շրջանային մակարդակի հանրային պաշտօնեաներ – : Երկու խաւերի միջեւ փոխադարձ անհասկացողութիւնն ալ կը մնայ նոյնքան խոր ու ծաւալուն:
Հոլովոյթը պէտք է որ աւելի հանգրուանային, աստիճանական ըլլար: Համբերութեամբ, դիմացկոտութեամբ տեղի ունենար:
***********
Թէ՝ Ռուսաստանը դիտումնաւոր կերպով է որ վերջ չի դնում Արցախեան պատերազմին – ի նպաստ Հայաստանին -, սա լուրջի առնուելիք վարկած է, նոյնիսկ հաւանականութիւն է:
Թոյլ տուէք որ ուրեմն առաջարկեմ երեք հնարաւոր բացատրութիւններ, այդ խիստ իրականանման վարկածի նկատմամբ՝ Հայաստանը, ինք, ի վիճակի չէ այդպիսի լուծման մը իր բաժինը գործադրելու, եւ Ռուսաստանի չի կարող այդ բաժինն ալ ինք ստանձնել:
1) Հայաստանը, ինք, ի վիճակի չէ այդպիսի լուծման մը իր բաժինը գործադրելու, եւ Ռուսաստանի չի կարող այդ բաժինն ալ ինք ստանձնել:
2) Հայաստանը Ռուսաստանի համար այնքան հաստատ, կայուն եւ վստահելի դաշնակից մը չէ, որպէսզի Ռուսաստանը Հայաստանի համար վնասէ իր յարաբերութիւնները բազմաթիւ այլ երկիրներու հետ, որոնք առարկայականօրէն շատ աւելի հետաքրքրական են քան թէ Հայաստանը:
3) Ռուսաստանը Արցախի Հիմնախնդրի լուծումը ձգձգում է, որպէսզի այդ կերպով կարենայ Հայաստանը պահել որպէս իր դաշնակիցը, քանի որ այլապէս, Հայաստանը իրեն համար հաստատ, կայուն եւ վստահելի դաշնակից մը չէ, եւ հենց որ Արցախի խնդիրը վերջ գտնէ, Հայաստանը արդէն հեռանալու է իրմէ, միանալու համար Արեւմուտքին:
Իսկ եկէք նաեւ չփոթենք քաջ լինելը, նոյնիսկ որոշ չափով անվախ լինելը, իրականութիւնից անջատուած լինելու հետ, կամ նոյնիսկ ինքնասպանութեան հետ – հակում մը որ յատկապէս ունին անհատաբար հերոս դառնալ ուզողները, եւ որ սակայն բնաւ երաշխիք չէ հաւաքական յաղթանակի – :
***********
Համայն Հայութեան մէջ ներազգային լարուածութիւնները այս աստիճան ծանր ու խորունկ չեն եղած, երկար ժամանակներէ ի վեր:
Յատկապէս շշմեցուցիչ է Հայաստան vs Արցախ բախումը, մինչ Հայաստանը բանակցում է Արցախի նիւթով:
Մի խոր ինքնախաբէութիւն եւս, թէ՝ այս ախտը չի վարակեր նաեւ Բանակը: Եւ թշնամիները այս ամէնը շատ լաւ են տեսնում, մատ ունին այս ամէնուն մէջ:
Որեւէ պատկերացումով, այս պատմութիւնի լաւ պիտի չվերջանայ:
***********
Հայաստանը իր բնիկներից դատարկւում էր, 1970-ական թուականների սկիզբներից ի վեր: Այսինքն, այն պահէն սկսեալ երբ կարող էին, առաջին առիթով, լքել իրենց երկիրը:
Արտագաղթը սաստկացաւ, այն օրէն իսկ սկսեալ երբ, շնորհիւ Անկախութեան, ա՛լ աւելի հեշտ դարձաւ փախչիլը, երկիրը քառասմբակ լքելը, անձնական հանգիստի եւ շահի ետեւից վազելով:
Այնպէս որ, նոյնիսկ ձեր այդ տխրահռչակ ԼՏՊ-ն չէ, յանցաւորը արտագաղթին:
Հիմա, ծիծաղելի չափերով իտէալացնում էք ԼՏՊի թագաւորութեան մինչդեռ շատ մթին, նաեւ արիւնալի օրերը: Երեւի տարիքի հարց է…
***********
Ես ձեզ ասեմ, աւելի երկար ժամանակ իրաւաբան եմ եղել – նորմալ երկրի մը մէջ – քան թէ այժմու Հայաստանի լրիւ գոյութեան տեւողութիւնը (ներառեալ 1918-20ի դրուագը):
Անհնար է ջանալ աշխարհին ծախել այն խաբկանքը թէ այսուհետեւ Հայաստանը Օրէնքի Գերակայութեան հաստատման ճանապարհին վրայ է, եւ միաժամանակ՝ Քոչարյանի նկատմամբ այսպիսի հալածանք գործադրել:
Ձեր Փաշինյանն ալ, ԼՏՊ-ն ալ, պրավո իրենց, շա՜տ հեշտօրէն կարող են խաբել իրենց ժողովուրդի մի մասը: Սակայն անոնք վստահաբար չունին նոյն աճպարարական կարողութեան նշոյլը, արտաքին աշխարհի նկատմամբ, սկսեալ դասական Սփիւռքի հայերից:
Շնայած, պահ մը, ԼՏՊ-ն ալ հմայեց որոշ սփիւռքահայեր, այդ նախնական օրերի յատուկ յուզմունքին մէջ: Սակայն անոն գոնէ յետոյ արթնցան, դարմանուեցան: Տարոսը ձեզի, երեւի դեռ մի քանի սերունդներ ետք:
***********
. եթէ ոչ ուղղակի վախկոտ, ըսենք… զգուշաւոր անձեր,
. նոր ու երեւութապէս զօրեղ իշխանութենէն անձնական ակընկալութիւններ ունեցող անձեր,
. համացանցային ժխորէն ազդուող անձեր,
լռում են…
եւ այդպէս, գոյանում է այն պատրանքը թէ հայերու մեծամասնութիւնը հանաձայն է, Երկրորդ Նախագահի դէմ այժմու հալածանքներուն
այդպէս չէ իրականութիւնը
cf. https://haytougchamlian.blog/ռոբերտ-քոչարյան-պաշտպանողական-2018/
***********
Այդ ամէնը, շատ լաւ:
Սակայն հաճեցէք բացատրել թէ ինչո՞ւ այդպէս հնազանդեցաք [սիրելի դաշնակներ] Փաշինյանին, Ազգային Ժողովի մէջ:
Ըսենք որ, իր ու իր փողոցի կամքին դէմ քուէարկելը, խնդիր էր…
Չէի՞ք կրնար պարզապէս չքուէարկել: Տունը մնալ:
Խաղը ուզեցիք խաղալ, եւ ինք յաղթեց: Վերջ: Ամօթ չկայ, ամբողջ համակարգ մը փլուզումի ենթարկեց, անոր մէջ ի՞նչ է, Հայաստանի մէջ, ՀՅԴ-ն:
Հիմա, քիչ մը այլեւս Սփիւռքով զբաղուեցէք: Քանզի այդտեղ է ձեր ուժը, ազգային իւրայատուկ դիրքն ու դերակատարութիւնը: Մի քիչ ել՝ Արցախի մէջ, տակաւին:
Հայաստանը չի ուզում ձեզ: Կ’ընդունի միայն այն փողերը որ կրնաք տանիլ այդտեղ, դրսից:
***********
Ռոբերտ Քոչարյանի նկատմամբ հայաստանցիների բացարձակ ատելութեան հիմնական աղբիւրը ռասիզմն է :
Պարզապէս չկարողացաք «մարսել» որ այդ անտաշ Ալբանացին եկաւ, եւ Երեւանին տիրացաւ, գահընկեց ընելով ձեր նուրբ ու քաղաքակիրթ, իսկական հայաստանցի ԼՏՊ-ն: Եւ անկէ ալ յաջող նախագահ եղաւ, սրբագրեց անոր գործած աւերները իսկ, երկիրը ոտքի հանեց:
Հիմա ել սակայն անոր վիճակուած ամօթալի հալածանքներն են որ մարսողութեան լուրջ խնդիրներ պիտի տան ձեր «Նոր Հայաստանին» – զորս իրականում մօտ երեսուն տարի առաջուայ Հայաստանն է – :
***********
Սերժ Սարգիսյանը երկու ճակատագրական սխալներ գործեց՝
. Լեւոն Տէր-Պետրոսյանը օրինական հետապնդման չենթարկել, Փետրուար 2008-ի պետական յեղաշրջման փորձին համար: Որու առիթով նաեւ կարելի էր դատարանների առջեւ քննարկել Հայաստանի նախնական թալանի հարցը:
. Ուզել նախագահ դառնալ, նոր Սահմանադրութեան հիման վրայ:
Երեւի ինք իսկական Ալբանացի չէր…
***********
Տասը ամիսներէ ի վեր, անդադար եւ կանոնաւորապէս , տարբեր աստիճանի եւ տարբեր տեսակի «ազդարարութիւններ» տալիս է Ռուսաստանը:
Ամէն անգամ՝ զանոնք անտեսելը, minimize կամ brush off ընելը, « չէ, չէ՜, բան չկա՜յ… ամէն բան նորմալ ա »-ի կեցուածքը, հաւանաբար ամենախոհեմ մօտեցումները չեն:
Իսկ այդ ուղղութեամբ իշխանութեան հաւաստիացումները թէ ի՞նչ ա եղել, իրօք բան չկայ, իրենք շատ ել լաւ յարաբերութիւններ ունեն Մոսկուայի հետ, կը մնան մակերեսային խօսքի, ակնյայտօրէն դիւանագիտական թատրոնի մակարդակի վրայ միայն: Մանաւանդ որ միայն այս նիւթին մէջ չէ որ իշխանութիւնը իր լոկ խօսքերը շփոթում է հաստատ ու շօշափելի, անհերքելի իրականութեան հետ: (Ամէն դէպքում, այս նիւթի կապակցութեամբ, այդ խօսքերից իսկ մէկ մասը բաւական երկդիմի են, ambiguous են…)
Ասիկա, բառացիօրէն, կրակի հետ խաղալ է: Եւ վերջին պահին միայն զարթնիլը այս պարագային կը նշանակէ թէ ռումբերու պայթումի հնչիւնները պիտի ունենայ ժամացոյցին զանգակը, եւ երկարատեւ քունի ծայրը սուրճի բուրմունքով չէ որ պիտի դիմաւորուինք, այլ հոծ վառոդի հեղձուցիչ հոտն է որ կը սպասէ մեզ, դեռ կէս-բաց, շուարած աչքերով:
Ամէն առաւօտ որ Հայաստանի ե-թերթերը կը բանամ, սիրտս ուղղակի կը տրոփէ, եւ կ’ակընկալեմ որ բացուող էջին ամենավերեւը պիտի տեսնեմ յանկարծ այդ բացառիկ տեղեկատւութեան, խոշոր եւ ահարկու բաժինները, որու միջոցաւ Ապրիլ 2016-ին կը հաղորդուէին պատերազմի տագնապալից լուրերը:
Մեծն Տակնուվրայութեան սկիզբի ամիսները, այսպիսի արտայայտութիւնները դատարկ, կեղծ ու մարտավարական ահազանգներ են, ըսին ոմանք: Ակնյայտ իրողութիւնները անգամ շինծու լուր որակուեցան: Սակայն հիմա, այս պահէ ետք, որեւէ տրամաբանութիւն չկայ որ այս սոսկալի մտահոգութիւնը անուղղամիտ լինի: Վտանգը չափազանց լուրջ է, եւ աղէտը՝ շատ հաւանական: Այլեւս ու այս ընթացքով, լայնածաւալ պատերազմը գրեթէ ստոյգ հեռանկար է: «Եթէ»-ն չէ այլեւս հարցը, այլ «երբ»ը, եւ նաեւ՝ ի՞նչ տարողութեամբ:
02.02.2019
***********
Հայաստանի այժմու իշխանաւորները, իրենց ընդհանուր եւ անսահման անճոռնիութիւնները սկսելէն ի վեր, պարբերաբար ու այլազան մօտեցումներով, Հայոց Եկեղեցին կը վարկաբեկեն:
Վերջերս, Կրթութեան եւ դեռ չգիտեմինչերո՜ւ «Սուպեր-Նախարարը» (չշփոթել, Երեւանի Կարգին Քաղաքապետի յղացած մշակութային գլուխ-գործոց՝«Սուպեր-Մամա»յին հետ), Պատուարժան Պարոն Նախարարը ուրեմն, որուն կրնայ նաեւ վստահուիլ չեղարկուած Սփիւռքի Նախարարութեան առաքելութիւնը, դպրոցի մը մէջ պատահաբար հոգեւորական գործիչի մը հանդիպելով, բոլորին առջեւ զայն յանդիմանած է, նոյնիսկ վռնտել փորձած է, հետեւեալ խօսքերով՝ «Ի՞նչ գործ ունեն քահանաները դպրոցում» :
Հարաւային Կովկասի հայ ծագումով կարգ մը բնիկներուն համար, դժուար է յիշելը թէ միլիոնաւոր հայեր կան, այսուհետեւ Դասական Սփիւռք կոչուող իրականութեան մէջ (որմէ դուրս են այսինքն նշեալ հայանուն բնիկներու այն զանգուածը որ, կարելի եղածին չափ արագօրէն ու վերջնականապէս, մեծ հրճուանքով, հիանալի տուխով, լքած է իր բնօրրանը) :
Սակայն նկատի ունենալով որ Հայաստանի իշխանութեան (այս անգամ ալ, իրենք) բռնատիրացած դեղնակտուցները, միայն նիւթական հաշիւներով, գոնէ կը ջանան, երբեմն եւ իբրեւ թէ, ձեւական կարեւորութիւն մը բեմադրել՝ այդ Աւանդական Սփիւռքի նկատմամբ, օգտակար կ’ըլլայ որ անոնք նկատի ունենան թէ ամէն անգամ որ կը թքեն Հայոց Առաքելական Եկեղեցիին վրայ, թքում են մի քանի միլիոն հայերու վրայ:
Թէ, 70 տարիներու ընթացքին, ի միջի այլոց սպանած են մինչեւ իսկ Աստուած, այդտեղ, դա իրենց խնդիրն է:
Սակայն Հարազատ Սփիւռքին համար, Հայ Եկեղեցին – իր երկու վարչական տարբերակներով – էական նշանակութիւն ունի. թէ՛ վերացական եւ թէ՛ շատ գործնական մակարդակներու վրայ:
Արդարեւ, սերունդներէ ի վեր օտարութեան մէջ ապրող հայերուն համար, իրենց ազգային ինքնութեան մէկ հիմնական բաղադրիչն է քրիստոնէական հաւատքը, եւ հետեւաբար՝ իրենց հաւաքական պահպանումի եւ գոյատեւման երաշխիքը. զորս կը մնայ տակաւին ի զօրու, անհրաժեշտ ու կենսական, քանզի Հայաստանը չկարողացաւ ժամանակավրէպ դարձնել այդ դրութիւնը:
Իսկ Հայ Եկեղեցին, նաեւ, որպէս կազմակերպութիւն, դասական Սփիւռքին համար Հայոց Պետութեան դերակատարութիւն ունեցած է եւ տակաւին ունի, այլազան ոլորտներում: Արդեօք մանաւանդ ասկէ՞ է որ կը վախենայ, յատկապէս այժմու վարչակարգը…
***********
ես ալ իսկապէս չեմ հաւատար որ Փաշինյանը, ինք, որեւէ «դաւաճանութիւն» կ’ընէ
իրողութիւնը այն է թէ սակայն ժողովուրդին մէջ կայ մի հատուած, որուն համար այդքան ալ անկարելի չէ շատ մի զիջումներու հաւանութիւն տալ, եթէ հաւատան որ շնորհիւ անոնց արտադրած ռազմական խաղաղութեան, իրենց առօրեան պիտի բարելաւուի
սակայն անհնար է գիտնալը թէ բնակչութեան ի՞նչ տոկոսը կը կազմէ այդ հատուածը… կրնայ աննշան ըլլալ, կամ ալ… կրնայ ցնցիչ անակընկալ մը ըլլալ, հանրաքուէյի պարագային…
իսկ «ժողովուրդների բարեկամութեան» նիւթը առաջ տանող ամենաբարձ աստիճանի այժմու գործիչը, Առաջին Տիկինն է… այստեղ եւս, սակայն, յստակ չէ թէ ինքը այդ մօտեցումը քաջալերողը, ներշնչո՞ղն է, թէ՝ որոշ ժողովուրդի մը մօտ արդէն իսկ գոյացած այդ մօտեցման ինք պարզապէս ընդառաջում է, «համարձակւում» է այս աճող հոգեբանութեան գոհացում տալ, զայն սնանել… շեշտը դնելով արդէն մայրութեան վրայ…
***********
Փաշինյանը, քաղաքականօրէն, ներքին գետնի վրայ, շատ մեկուսացած է: Մինակ է: Շրջապատով մը որ, լաւագոյն ու ամենալաւատես պարագային, դեռ բաւական ժամանակի կարիքը ունի, կարող ու ատակ դառնալու համար:
Հետեւաբար, որպէսզի նա յաջողի ներքին գետնի վրայ նշանակալից բաներ իրականացնել, իսկ արտաքին ճակատի վրայ՝ աղետալի սխալ չգործէ, եւ դիմանայ ամէն կողմից սոսկալի ճնշումների, անհրաժեշտ եւ կենսական է որ ան կազմէ «Ազգային Միութեան» կառավարութիւն, ինք ձեռք երկարելով այլ կուսակցութիւնների լաւ ու օգտակար տարրերին: Նաեւ, խորհրդակցական հաղորդակցութիւններ հաստատէ՝ նախորդ երեք նախագահների հետ: Նախընտրաբար բոլորը միասին, կամ ել զատ-զատ: Նոյնիսկ եթէ երկրորդի պարագային, հանդիպումները տեղի են ունենալու բանտում…
Այս է փրկութեան ճանապարհը: Եթէ ոչ, շատ վատ պիտի վերջանայ այս ամէնը:
***********
Արցախի Հիմնախնդիրը որեւէ զիջումով լուծելու համար, այժմու վարչապետը իսկապէս ունի՞ լեգիտիմութիւն… Վիճելի է:
Սխալ մի հասկանաք, եթէ կարող է, հալալ: Վերջանանք: Քանզի փաստօրէն Հայաստանի բնակչութիւնը, եւ նոյնիսկ Արցախի բնակիչներից ոմանք, աւելի երկար ժամանակ չեն դիմանալու, «յարատեւ պայքարի» տրամադրութիւն չունեն, մղումը չունեն: Այդ ուղղութեամբ բաւարար «դուխ» չկայ:
Սակայն Փաշինյանը չունի այդ լեգիտիմութիւնը, եւ այդ գետնի վրայ, շատ հեռու չէ ԼՏՊի վիճակից, անոր նախագահութեան լրիւ տեւողութեան, – ոչ միայն վերջաւորութեան – :
***********
Ֆրանսիան եւ Գերմանիան (= իսկական Եւրոպան) չեն վավերացրել ՀՀ-ԵՄ համաձայնագիրը, որովհետեւ արդէն բաւարար գլխացաւեր ունեն, մի հատ եւս չեն ուզում ունենալ:
Այդ խոշոր գլխացաւերից մին՝ Ուկրայինա կը կոչուէր (անցեալ եղանակ, քանզի արդէն, այն որ էր կամ կը կարծէր լինել, գոյութիւն չունի) :
Չի բացառւում նաեւ որ անոնք Հայաստանից աւելի լաւ գիտակցում են Հայաստանի շահերին, եւ խնայում են զայն, գիտնալով թէ հետեւանքները ինչ են լինելու, եթէ այդ համաձայնագիրը առաջանայ:
Ժամանակ էք վատնում: Մինչեւ որ Արցախի խնդիրը չլուծուի, Ռուսաստանից քայլ մը անգամ, չէք կարող հեռանալ: «Քայլ արա»ն ալ այդտեղ վերջ կը գտնէ, դուխն ալ, ծուխն ալ:
***********
եթէ մի քիչ ել բարեհաճէիք դիմանալ, համբերել, ամէն բան ալ կը բարելաւուէր, բանական եւ տրամաբանական չափերով
Սերժ Սարգիսեանի հրաժարականով գոհանայիք, առանց մնացեալ եղածն ալ չեղածն ալ քանդելու, անէացնելու, եւ այդ ալ ինչ հրճուանքո՜վ
հիմա, դէպի ետ գնացիք երեսուն տարի… այսպէս, զերոյից լրիւ ետ սկսէք, տեսնենք այս անգամ որքան կը դիմանաք եւ կը համբերէք
***********
Իսկ կանխելու համար սովորական, աժան առարկութիւնը թէ՝ «դուք հըլէ եկէք ապրեցէք այստեղ, տեսնենք ոնց կը դիմանաք», նկատի ունենանք որ ատիկա վերջապէս ձեր երկիրն է. մենք, ախպարներս, ոչ թէ որեւէ նախահայր իսկ չենք ունեցած այդտեղ, այլ մեծ-հայր, կամ հայր իսկ չենք ունեցած այդտեղ.
Երբ որ, փաստօրէն, երեսուն տարիներ անց, դուք այսպէս չկարողանաք նորմալ երկրի մը վերածել ձեր այդ երկիրը, Անկախութեան առաջին օրէն իսկ սկսեալ, ալիք առ ալիք փախչում էք ձեր երկրից, լքում էք զայն, մենք ձեր տե՞ղը գնանք այդտեղ, ու զայն ոտքի հանենք… Որ փորձենք, առիթը չէք տար, քանիները գնացին, սնանկացած ետ վերադարձան…
Մենք իրաւունք ունինք միայն դրսից փողեր ուղարկելու, այդքանը միայն: Ի դէպ, եթէ ձեր Փաշինյանը յոյսը դրած էր սփիւռքահայ ներդրողների վրայ, դեհ հիմա թող երթայ եւ Թանկյանին, Խանճյանին եւ Գլենտեյլի քաղաքապետին հարց տա թէ, բա ո՞ւր են, այդ ներդրողները:
***********
«փողը տեղ չէր հասնում», անշո՜ւշտ… իսկ այդ բոլոր ենթակառոյցները որ սարքուեցան, ամբողջ Երեւանի Կենդրոնը որ ծաղկեցաւ եւ մաքրուեցաւ, հարիւր հազարաւոր սաները որ տարիներով սնանուեցան, հագուեցան, դպրոց գացին, եւայլն. եւայլն., այդ ամէնուն մէջ բնաւ չկային դասական Սփիւռքի նուիրատւութիւնները…
այս բոլորը միրաժներն են, չէ՞… մեր ազգասիրական երեւակայութիւնն է՝ [Himnadram website, Completed Projects, on 75 pages to date]
բայց ոչինչ, գիտենք որ ձեզմէ շատեր տարրական երախտագիտութեան հետ խնդիր ունիք, մենք ալ ձեր մերսիին կարիքը չունինք արդէն, անոր համար չէ որ օգնում ենք ձեզ
***********
ազգային ինքնութեան խնդի՞ր… lol…
դասական Սփիւռքի մէջ երեխաներ կան որ երկու բառ հայերէն չեն գիտեր, եւ իրենք զիրենք շատ աւելի հայ կը զգան, հայու ազգային գիտակցութեամբ տոքորուած են, աւելի հպարտ են հայի ծագում ունենալով, քան թէ Հայաստան անունով այդ երկրի բնիկներու մէկ հսկայական բաժինը – ձեր ԼՈՍի դասալիքները միայն բաւարար են արդէն, փաստելու համար այս իրողութիւնը –
ձեզմէ շատեր է որ օտարացած ախպարներից կարիքը ունիք սովորելու թէ ինչ է նշանակում հայ լինել, եւ իսկապէս Հայրենիքը սիրել… զայն սիրել ոչ թէ մեր անհատական, անհատապաշտ բարօրութեան համար, այլ որպէս Գաղափար… Պարտականութիւն… դեռ հարիւր հատ «յեղափոխութիւն» ընէք նէ ալ, չէք հասկնար ասիկա…
***********
նախ վստահ եղէք որ այդ «անբարոյականությունը», նշանակալից կերպով, դարմանուեցաւ, յետոյ դուք ձեզ ծափահարեցէք անցած ինը ամիսների անհեթեթութեան համար
չեմ խօսում հիներից մնացորդածին մասին… այլ իրբեւ թէ նորերի մասին…
***********
ձեր այն խորունկ խնդիրները զորս ուզում էք լուծել, շատ քիչ, նուազագոյն չափով կապ ունին քաղաքական համակարգին հետ, մինչ դուք կարծում էք թէ անոնց բոլորին լուծումը կը գտնուի քաղաքական ոլորտում… այս պատճառով ալ պարապ բան էր տեղի ունեցածը… բայց անկէ օգտուողներուն՝ անուշ լինի…
***********
Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովին (ԵԽԽՎ), ադրբեջանցիները ձեզանից աւելի պատուաւոր դիրքի վրայ են… իրենք, իրենց երկիրը չյանձնեցին անատակ թափթփուկներու
ի դէպ, ո՞ւր են 70%ով իշխանութեան տիրացողների հանճարեղ պատգամաւորները, այս ելոյթների ընթացքին… դպրոցական պարտականութիւնը չեն աւարտած, տո՞ւնն են մնացել…
***********
. անցեալ տասը-տասնըհինգ տարիներու ընթացքին է, որ պէտք էր Հրանտ Մարգարեանը չվերընտրել, ՀՅԴի գերագոյն ղեկավարի պաշտօնին
. ներկայ պահը ամենավատ պահն է, դադրեցնելու համար իր այդ պաշտօնը
քանզի անկէ պիտի օգտուին միայն ու բացառապէս՝
ոչ-դաշնակսացական հակադաշնակցականները
դաշնակցական հակադաշնակցականները
Փաշինյանը, իր ոհմակը եւ իրենց հօտը
թուրքերը եւ Հայ Ազգի այլ թշնամիները
. մինչ, այդ ամէնուն դիմաց ի՞նչ է այդ փոփոխութեան բովանդակային օգուտը, յառաջիկայ չորս տարիներու հեռանկարով՝ zilch, nada
իր մեկնումի պիտի չդարմանէ, այլ ալ աւելի պիտի սաստկացնէ ներքին կուսակցական պառակտումը, գոնէ մի քանի տարիներ եւս
. ի միջի այլ տէժա վիւներու կարգին, այս կացութիւնը,
այս կացութիւնը եւս ուղղակի կրկնութիւն մըն է Հրայր Մարուխեանի սոյն պաշտօնի աւարտումին՝
https://haytougchamlian.blog/աքսորուած-ազատութիւնը-1992/
. եղածը եղած է արդէն, մարդը թող մնայ իր տեղը, քիչ մը եւս.
միայն թէ, քիչ մը թեթեւէն թող առնէ իր հեղինակութեան կիրառումը, մինչ ղեկավարներու յաջորդ սերունդը կը պատրաստուի, եւ յաջորդ Ընդհանուր Ժողովին բացայայտօրէն տեղի կ’ունենան հիմնական փոփոխութիւնները
Հ.Շ.
***********
Ինը ամիս, փորձելէ, չափելէ ետք՝ պետական բարձր պաշտօններու վրայ այդ ժամանակամիջոցին տեղաւորուած անձերու կարողութիւնները, եւ տեսնելով թէ անոնցմէ որոնք իսկապէս յարմար չէին այդ մակարդակի պաշտօններու համար, Վարչապետը դարձեալ գրեթէ անոնք բոլորն ալ տեղադրեց նոյն մակարդակի պաշտօններու վրայ :
Սա նշանակում է որ Պարոն Փաշինյանն է տալիս օրինակը իր շրջապատին, թէ բնաւ ու երբէ՛ք պէտք չէ ընդունիլ որեւէ սխալ:
Իր հեղինակութեան անվայել մտայնութիւնը այն է թէ, եթէ այդ գատրերը կամացուկ մը իսկ, նոր ընտրութիւնների առիթով, փոխէր, դա մեկնաբանուելու էր որպէս իր անձնական ձախողութիւնը: Այսինքն, նախընտրելի է կրկնել սխալը, ի վնաս համայն երկրին, քան թէ ընդունիլը որ դա սխալ էր:
Չի կարելի…
Հ. Շ.
***********
certains détracteurs politiques du Premier Ministre actuelle de l’Arménie
font des erreurs capitales
ils l’attaquent – verbalement ou par écrit – sur ses décisions politiques
qui visent manifestement à rassurer la Russie, car celle-ci ne lui fait pas encore confiance, cela est clair
certes, parmi ceux qui expriment lesdites critiques, il y a quelques pro-occidentaux,
mais il y a aussi un tas de personnes (politiques et commentateurs publics) qui connaissent ou qui devraient bien connaître les enjeux, fatidiques pour l’Arménie, sur ce terrain extrêmement miné,
et qui, en conséquence, devraient non seulement se la boucler en la matière,
mais avoir la force et le courage de dire que, au moins sur ce point,
Pashinyan a raison, Pashinyan utilise son cerveau, Pashinyan fait bien,
qu’ il démontre enfin son intelligence et son sens des responsabilités réelles, en veillant à ne pas franchir l’ultime ligne rouge;
quitte à décevoir énormément certaines forces externes
il est donc difficile de comprendre pourquoi il y a autant de personnalités publiques qui s’en prennent ainsi, sur ce sujet spécifique, au premier Ministre de l’Arménie, joignant ainsi leur voix à celle d’un John Bolton, par exemple…
alors que ce ne sont pas les autres sujets qui manquent,
pour le critiquer
entre le culte de la personnalité et la répugnance,
les Arméniens seraient bien avisés de trouver des positionnements moins extrêmes, dans leur opinion et leur positionnement à l’égard de Pashinyan et de son régime, en se rappelant que l’enjeu, ce n’est pas lui, ni sa bande
mais le pays et l’État concernés, ainsi que la destinées de tous les Arméniens du monde
pour ma part, malgré ce l’impression que d’aucune pourraient avoir,
je dose mes critiques en conséquence
en politique étrangère, Pashinyan n’a commis aucune erreur significative, n’a fait aucune gaffe irréversible
il a su résister, fort habilement, à toutes les influences, les pressions, les tentatives de manipulation
sur le plan interne cependant, jusqu’ici, il ne vaut rien
et il y là cependant un bémol important :
il fait des choses qui, pour lui, relèveraient des affaires internes de l’Arménie, alors qu’elles sont reliées aux rapports Arménie-Russie
l’exemple le plus flagrant cette confusion grave dans son esprit :
les persécutions insensées contre Robert Kotcharian
et l’idiotie profonde de ces persécutions ne se rapporte pas seulement aux relations de celui-ci avec Poutine
même sans cela (car Poutine n’est pas un enfant), le traitement infligé à un combattant et commandant de guerre de la première heure en Artsakh, Premier Président de l’Artsakh libéré, Deuxième Président de l’Arménie ayant réussi à sortir celle-ci des ténèbres des années 1990, ce comportement absurde, indigne et abject à l’encontre d’un homme, d’un chef de guerre et d’un chef d’État de cette trempe, avec un tel parcours national, cause un préjudice grave, profond et durable, à l’Arménie, à d’autres égards aussi, et ce, tant à l’interne qu’à l’externe
et tout cela, en contrepartie de quoi… ?
l’assouvissement d’une rancune personnelle ?
le musellement par mise au cachot d’un opposant politique embêtant,
alors qu’on détient le pouvoir à 70%, contre aucune Opposition sérieuse,
et qu’on prétend avoir fait avancer la démocratie ?
et pourtant, on aurait dit qu’il n’a jamais peur de rien, Pashinyan…
***********
Mher Yéghyazaryan, un vétéran de la guerre,
handicapé,
était en charge d’une agence d’information, HayNews.am
il a été mis en détention par le nouveau régime, avant tout procès,
en décembre 2018
il a alors entamé une grève de la faim
pour protester contre l’injustice dont il était victime
il en est mort, aujourd’hui
il avait 50 ans
Circulez, y’a rien à voir
***********
récapitulation sommaire :
. février 2008 : Serge Sarkissian est élu président de la République d’Arménie
. à l’interne, c’est évidemment entériné par la commission électorale et la Cour Constitutionnelle,
mais aussi et surtout, à l’externe, absolument aucune instance étatique internationale n’a jamais mis en question les résultats mêmes de cette élection (comme par exemple cela a lieu en ce moment, au Vénézuela);
pendant les 10 années suivantes, tous les gouvernements et tous les chefs d’États du monde qui ont entretenu des relations avec Serge Sarkissian l’ont fait en considérant celui-ci comme le président légitime de l’Arménie
. Levon Der-Bedrossian conteste cependant lesdits résultats électoraux
à ses cotés, un certain Nigol Pashinyan
ils font descendre la foule dans la rues, l’excitent et la haranguent,
lui promettent la Lune, Mars et Saturne… le Soleil même, tiens!
. ça tourne au coup d’État, au mouvement insurrectionnel
. à un moment donné, Der-Bedrossian annonce à la foule – en délire – que ça y est, c’est dans la poche! car l’armée va se joindre à eux…
LDB dit que le Général qui a rendu cela possible, c’est un certain… Manvel Grigoryan
. le bonheur de son lieutenant Pashinyan est évidemment total,
devant ce développement crucial…
ça y est ! ils ont gagné !
Kotch est foutu!!
le Général Krikorian se joint à eux, avec les soldats !!!
allez, DOUKHOOOOOOOOOOOOOOOV !!!!
. mais voilà, ça part en couilles…
ça se termine en fait, dans le feu et dans le sang, le 1 mars 2008
après de multiples avertissements graduels, sur plusieurs jours, les forces de l’ordre, elles-mêmes violemment attaquées, finissent par intervenir;
il y a de multiples blessés et 10 morts (incluant des policiers; dans les blessés graves et les morts)
Levon Der-Bedrossian est resté chez lui, bien au chaud, lors des affrontements sanglants…
mais Pashinyan est sur les barricades, en train de hurler à la foule de ne pas reculer, même lorsque la fusillade – réciproque – commence…
. contrairement à ce qu’il semblait avoir dit à LDB et Pashinyan,
finalement, ledit général Manvel Grigoryan n’a pas bougé…
et la neutralisation de l’insurrection pour la sauvegarde de l’État est effectuée par le président sortant, Robert Kotcharian
. Pashinyan prend la fuite, se cache un certain temps, finit par se rendre, et fait de la prison pour tout cela
. 10 ans plus tard, dès qu’il accède au pouvoir, que fait Pashinyan, manu militari ?
il met en taule le susdit Général Krikorian et Robert Kotcharian
sans aucun procès, sans même une date de prévue encore, pour un procès
. si ce n’est de la vendetta, ça, alors la Sicile n’existe pas
. mais c’est aussi une tentative de renverser les rôles – et surtout la responsabilité pour les morts et les blessés – , dans la tentative de Coup d’État insurrectionnel de 2008…
. et c’est aussi un moyen d’éliminer de la scène publique et de l’arène politique la seule personne qui est capable de faire obstacle au plan – catastrophique – en cours, au sujet de l’Artsakh, la seule personne qui peut compromettre le flirtage – suicidaire – de l’Arménie avec Washington
. chapeau, Monsieur Pashinyan… walla, chapeau…
ou plutôt : casquette Adidas, signé « doukhov! »
***********
le vrai peuple arménien se réveillera,
(probablement, in extremis, comme d’hab)
et il fera le bon choix
à défaut d’intelligence,
c’est le bon sens, voire l’instinct de conservation,
qui nous sauverons
et nos ennemis (toujours les mêmes) perdront
cette fois-ci encore
(jusqu’à la prochaine fois)
***********
nouveau Bureau de la FRA / sous-titrage
en tant qu’ancien membre de ce parti,
permettez-moi de vous éclairer, si besoin est :
la nouvelle composition du nouveau Bureau de la FRA signifie,
clairement et ostensiblement,
qu’absolument rien n’est changé, pour et dans ce parti
c’est le même courant dominant des 20 dernières années
qui y garde le contrôle,
sous cette direction suprême et mondiale, dont le renouvellement est à peine cosmétique
(lequel courant est d’ailleurs dans la continuité de sa période plus ancienne encore, remontant aux années 1970-90,
abruptement cassée pour un temps par les attaques maximales, visant à anéantir le parti à tout jamais, du premier président de l’Arménie, LTP)
Pashinyan devra donc se contenter de la tête de l’ancien président de l’Arménie, comme trophée,
il n’aura pas obtenu le changement fondamental qu’il souhaitait, dans la FRA
il aura échoué au moins sur ce plan,
tout comme son mentor et parrain politique LTP s’y est cassé les dents
en fait, si Hrant Markarian n’avait pas dit non, dès le début de l’Assemblée Générale, et n’avait pas maintenu ce non, avec l’entêtement qui le caractérise, tout au long des délibérations, je vous assure qu’il aurait été lui-même réélu, haut la main
c’est comme ça que fonctionne ce parti, depuis 128 ans
c’est pour cela que certains l’aiment ou du moins le respectent, en dépit de tout, et que d’autres le détestent, l’exècrent et le haïssent, avec chaque fibre de leur être
il passera encore par beaucoup de changements évolutifs, à l’avenir, cela est sûr
mais jamais, lorsqu’on tentera de l’y forcer
***********
pour guérir l’Arménie de la corruption,
. il faut éduquer 90% de sa population
il faut ainsi apprendre aux citoyens DE NE PAS DONNER des bakchichs aux fonctionnaires, et de présenter plutôt une plainte formelle lorsque cela leur est demandé, même si cela va retarder leur bignz
or, il y en a qui préfèrent eux-même avoir l’option de donner de tels pots-de-vin, qui en proposent, eux-mêmes;
par exemple, lorsque cela les fait passer avant les autres,
accélère ou améliore le traitement et le service
. ladite éducation civique va de pair avec l’éducation scolaire et académique proprement dite, laquelle est nulle, NULLE, en Arménie
. ladite éducation commence à la maison,
alors que 80% des familles sont monoparentales, ou dysfonctionnelles,
il n’y pas de valeurs – ni traditionnelles, ni autres; le vide –
il n’y a aucune autorité parentale saine,
(c’est soit le concept de l’Enfant-Roi,
soit les taloches arbitraires, sinon encore d’autres abus moraux ou physiques)
. les hayasdantsis de “LOS”, quand ils visitent le pays,
distribuent les bakchichs à droite et à gauche,
à tout fonctionnaire ou préposé avec qui ils ont moindrement affaire
(personnel de l’aéroport, banque, douanes;
n’importe quel zig à un comptoir de service public, pour la mise en ordre de leurs affaires là-bas)
sans que quiconque le leur demande ou que cela soit nécessaire,
car cela leur permet de montrer qu’ils ont du fric (même s’ils n’en ont pas tant que ça), pour jouer au cousin d’Amérique, qui a réussi
ou encore, en tant que don de charité
. dans le domaines des affaires,
il y a des investisseurs qui vont dans des pays comme celui-là,
PARCE QU’ils savent que tout y fonctionne à coup de pots-de-vin
ils comptent là-dessus
plutôt que des frais administratifs officiels,
plutôt que de payer des taxes et des impôts,
pour s’assurer des parts de marché exclusives,
il est plus avantageux, profitable et lucratif pour eux de distribuer des pots-de-vin, de donner des “commissions” clandestines, etc.
quel est la proportion d’entrepreneurs, de haut niveau économique,
qui agissent en vertu de la Morale… ?
. il faut alléger considérablement les charges fiscales, les tarifs douaniers et autres, les frais administratifs et gouvernementaux
. il faut augmenter, de manière substantielle,
la rémunération de dizaines de milliers de fonctionnaires publics,
de haut en bas et de bas en haut
etc. etc.
ah, et aussi :
il faut anéantir 70 ans de soviétisme
Pachinian aurait dû penser à tout cela,
avant de promettre la Lune, Mars et Saturne
à un certain “peuple”, qui veut tout ça,
plus le reste des planètes et le Soleil en prime,
et tout de suite!
il est vrai qu’il a invoqué, textuellement,
et je cite : sa “baguette magique”
HC
************
mais qu’est-ce qu’ils sont cons, les Arméniens
qu’est-ce qu’ils peuvent être idiots et cons,
lorsqu’ils s’y mettent…
bien sûr, je n’y échappe pas moi-même !
mais il y a quand même des degrés différents
et puis moi, au moins, j’assume
j’aurais ardemment voulu ne pas être né Arménien
je dis cela vraiment en toute sérénité
je vous assure
je me sens libéré, comme jamais
tout est devenu clair et net
limpide
merci, Pashinian!
HC
***********
deux poids, deux mesures, au Pays de l’Idiotie et de la Mauvaise Foi
hier, une rencontre de plusieurs heures a eu lieu, à huis clos,
entre les Ministres des affaires étrangères de l’Arménie et de l’Azerbaïdjan,
au sujet de l’Artsakh
jusqu’à ce moment encore, le gouvernement arménien n’a rendu public aucune information moindrement substantielle, concernant ladite rencontre
un vague communiqué formel a été émis cependant par les deux susdits Ministères
dans celui des Azéris, on constate un optimisme et un enthousiasme sans précédent, du jamais-vu, en la matière
alors, voilà,
moi, je n’ai aucun problème avec ces données
je trouve cela normal,
et je ne crois pas qu’il y a lieu de s’inquiéter outre mesure
par contre, si la même chose exactement avait eu lieu sous le régime précédent, en Arménie, le « peuple » serait convaincu dur comme fer que ça y est!, Serge Sarkissian a littéralement vendu l’Artsakh
ils seraient persuadés qu’il a littéralement vendu les terres,
conclu carrément une transaction immobilière privée;
qu’Aliyev lui a donné une tonne de fric,
via Nalbandian – qui aura sa commission, bien sûr! -,
et en contrepartie, hop, l’Artsakh sera livré, clés en main, à l’Azerbaïdjan
mais aujourd’hui, rien…
aucune plainte ni complainte…
aucune théorie du complot
et c’est à cause de cette différence de mentalités, que nous en sommes où nous sommes, et les risques de guerre sont plus élevés que jamais (car lorsque l’Azermachin va se rendre compte que son optimisme est mal fondé, ils vont attaquer… et cette fois-ci la Russie ne se dépêchera pas trop, pour arrêter de nouveau l’embrasement…)
au fait, notons aussi que, contrairement aux discours dégoulinant de populisme crasse de Pashinian sur ce point – aussi -, l’Artsakh n’était nullement présente à la rencontre susmentionnée
HC
***********
Այդպէս կոչուած «Հիմնադիր Խորհրդարան»ի շարժման նկատմամբ ժողովրդային նշանակալից զօրակցության պակասը, չասելու համար չգոյությունը, բացատրվում է այն պարզ իրողությամբ որ, երկրի կացության մասին անոր հնչեցուցած չափից դուրս զիլ ահազանգը, ըստ խորքի, ըստ էության՝ անհիմն է:
Չափազանց ծայրահեղ հաստատումներ՝ առանց փաստի, առանց ոչ իսկ տարրական, իսկական օրինակների. զգացական պոռթկումներ, մակերեսային զրպարտություններ `առանց միջուկի. պոռչտուք, հիստերիա, մաղձ, դառնություն եւ ատելություն… ոնց որ անմիջական Յայտնությունը( ափոկալիփս) յայտնող մի աղանդ լինի:
Այս է նաեւ պատճառը որ մասսայական բողոք չկա, հակառակ անոր պարագլուխների ձերբակալման – հաւանաբար – զուտ սկզբունքային գետնի վրայ վիճելի երեւոյթին: Կանխարգելիչ գործողություն է կատարվել. երկու չարից փոքրագոյնը. այո, այս պարագային գոնէ կարելի է թերեւս խոսել «քաղաքական բանտարկյալների» մասին, սակայն նաեւ, այս յատուկ պարագային, երեւի շատ ել հայեր չեն յուզվում այդ նիւթով… Հակառակ իր բազմաթիւ թերություններին, հայ ժողովուրդը ունի նաեւ մի առողջ ջիղ. այս պարագային, խնդիրը հասել է, դպել է այդ ջիղին. ողջախոհության հարց է:
Ամեցաւալին այն է թէ ամեն բան կարող էր տարբեր լինել, եթէ չլիներ այդ անմիտ, բթամիտ, յիմար ու համառ, զզվելի եւ ինքնաքանդիչ մարտավարությունը՝ քաղաքական ներազգային շարժում մը կապել ջանալու Ցեղասպանության:
Այս բնոյթի եւ այս աստիճանի մակաբուծություն չի կարող ընդունել հայությունը. հետեւաբար, այս «շարժման» հիմնական իրագործումը մինչեւ օրս այն է որ ան արդարացուց իշխանության ոչ տակաւին լիովին ժողովրդավար էությունը, եւ մինչեւ իսկ հանդուրժելի դարձուց «քաղաքական բանտարկյալի» տեսական կարելիությունը, Հայաստանում… շնորհաւորություն, այս մեծ յաղթանակին համար…
Հ.Շ. – Ապրիլ 2015
***********
Crónica de una muerte anunciada
. Yerevan Urged To Evacuate Aleppo Armenians
“We are only asking the Armenian government to help transport us to Yerevan,” said Hranush Arakelian, a middle-aged Armenian woman trapped in Aleppo with one of her daughters and three other family members, including a toddler.”
. Syrian Armenian Leaders Against Aleppo Evacuation
“we have nothing to do outside Aleppo or Syria.” said Zhirayr Reisian, the spokesman for the Aleppo diocese of the Armenian Apostolic Church”
Սփիւռքեան Հօտի մնացորդացը պահելու համար, որպէսզի տակաւին – ձեւական եւ արուեստական – իմաստ մը ունենան կարգ մը կառոյցներ, կարգ մը անձինք բացայայտօրէն պատրաստ են ժողովուրդը զանգուածային սպանդի ենթարկելու:
“we have nothing to do outside Aleppo or Syria” !
Այ՞ս է ուրեմն, Մայր Հայրենիքի նկատմամբ որոշ Սփիւռքի մը կեցուածքը !!
Նախընտրելի է մեռնիլ Սուրիոյ մէջ, նահատակուիլ՝ – արդէն անգոյ – Սուրիոյ մը համար, քան թէ տեղափոխուիլ Հայաստա՞ն !
Թէ ոչ, պէտք է սպասել Արեւմտեան Հայաստանի ազատագրման, քանզի միայն այնտեղ կրնայ ապաստանիլ Սուրիահայութիւնը…
Նոյն մօտեցումը ապրեցանք – անոնք որ ողջ մնացին… -, Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքին:
Սակայն այն ժամանակ չկար ինքնիշխան Հայաստան,
չկար Արցախ,
չկար Հայոց Պետութիւն:
Այժմ ինչպէ՞ս կարելի է արդարացնել այսպիսի մի մօտեցում:
Եթէ ոմանք կ’ուզեն անձնապէս մարտիրոս դառնալ, շատ բարի:
Սակայն անոնք իրաւունք չունին ժողովուրդ ալ իրենց հետ տանելու դէպի անդունդ:
Հասկնալի է որ Հայաստանի իշխանութիւնները ջանան չխառնուիլ այս նիւթին, որովհետեւ անոնք կ’ուզեն յարգել Սփիւռքի առաջնահերթ ղեկավարութեան իրաւասութիւնները… Սակայն անոնք վստահաբար իրենց պարտականութիւնը լիովին կը կատարեն, եթէ փոխուի… «Դէպի Սուրիա» այս քստմնելի կարգախօսը:
Սփիւռքի պատկան ղեկավարները, այդ դաշտում տակաւին յատկանշական հեղինակութիւն ունեցող կազմակերպութիւնները, պէտք է որ փոխեն իրենց դիրքը, խստիւ միջամտեն, եւ վերջ դնեն այս անմիտ, անպատասխանատու, ինքնասպան քաղաքականութեան:
Հայ ժողովուրդը ծանրագոյն եւ ծայրագոյն վտանգի մատնուած է Սուրիոյ մէջ: Ջարդի սեմին են երեխաներ, կիներ, տարեցներ, անզէն հայեր:
Ամէն մարդ պիտի ապրի իր խղճին հետ:
Մ. Հայդուկ Շամլեան
Ապրիլ 2015
Syrian Armenians / Crónica de una muerte anunciada
Exhibit A :
July 25, 2012 :
“Armenia must not encourage a mass out-migration of ethnic Armenians from Syria and thereby eliminate a key Diaspora community in the Middle East, the Armenian Revolutionary Federation (Dashnaktsutyun) said on Wednesday.”
(ARF spokesperson – not to confuse the man with the decision makers – )
Exhibit B :
April 04, 2014, H. C. :
“The Diaspora was not only incapable to insure the protection of the Armenians of Kessab, not only it was not even able to organize their escape, but on top of all this, up until this day, the directive of a certain ARF still remains in effect, exhorting the Armenians of Syria to stay in Syria…
This position is not only inadmissible in view of the total helplessness of said party to insure the security of our compatriots at issue, but it also constitutes a blatant violation of its more than a century old ideological foundations, considering that it is telling Armenians to stay and die in Syria (for what ? for whom, exactly… ?), when at the same moment, the Motherland has opened her arms wide, totally desirous and anxious to welcome those same Armenians, to guarantee their collective physical survival, to offer them at least some future.“
Exhibit C :
April 16, 2015
Yerevan Urged To Evacuate Aleppo Armenians
“We are only asking the Armenian government to help transport us to Yerevan,” said Hranush Arakelian, a middle-aged Armenian woman trapped in Aleppo with one of her daughters and three other family members, including a toddler.”
I rest my case…
***********
